Dług publiczny i deficyt budżetowy

W ramach analizy fundamentalnej prowadzonej w celu ewaluacji par walutowych do określenia rzeczywistej wartości jednej waluty względem drugiej stosowana jest między innymi analiza makrootoczenia. Opiera się na obserwowaniu oraz analizowaniu zjawisk zachodzących w gospodarce kraju, które mogą mieć istotny wpływ na rynek walutowy. Do takich czynników niewątpliwie należy zaliczyć dług publiczny i deficyt budżetowy. Te dwa elementy są silnie ze sobą związane, ponieważ zadłużenie sektora publicznego wzrasta zależnie od sytuacji budżetowej.

Czym jest dług publiczny i deficyt budżetowy?

Pod pojęciem deficytu budżetowego rozumie się sytuację nadwyżki wydatków nad dochodami konkretnego budżetu lub części budżetu, która nie ma pokrycia w dochodach. Należy mieć na uwadze, iż deficyt budżetowy dotyczy jednego roku fiskalnego – na jego koniec przyczynia się do zwiększenia długu publicznego. Można wyróżnić deficyt rzeczywisty, oznaczający rzeczywistą różnicę między wydatkami a wpływami budżetowymi w konkretnym roku fiskalnym. Występuje również deficyt strukturalny. Stanowi wartość hipotetyczną, powstającą w sytuacji, kiedy dochód i wydatki są rozpatrywane przy pełnym wykorzystaniu potencjału gospodarki. Ponadto wyróżnia się także deficyt cykliczny. Wynika on z wpływu cyklu koniunkturalnego na wydatki budżetowe i dochody. Zachodzi w sytuacji, kiedy gospodarka nie funkcjonuje przy pełnym wykorzystaniu wytwórczych czynników.

W sytuacji występowania deficytu budżetowego pojawia się zadłużenie nazywane długiem publicznym (lub narodowym). Jest to całkowite zadłużenie państwa, które towarzyszy pojawiającemu się w sektorze publicznym deficytowi. Wiąże się bowiem z koniecznością zaciągania nowych pożyczek w celu pokrycia wydatków nad dochodami.

Znaczenie długu publicznego i deficytu budżetowego

Spadek długu publicznego oraz deficytu budżetowego świadczy o wzroście gospodarki, co z kolei korzystnie wpływa na umocnienie się waluty danego kraju. Mechanizm tej zależności wiąże się z wydatkami budżetowymi. Jeśli tempo wzrostu gospodarczego jest wysokie, wspominane wydatki budżetowe zostają ograniczone – głównie na płaszczyźnie socjalnej. Wynika to z faktu, iż rozwijająca się gospodarka powoduje stymulację wzrostu produkcji, a tym samym zatrudnienia i płac. Rośnie również popyt na towary i usługi. Dzięki ograniczeniu wydatków budżetowych wzrastają oszczędności, które mogą być przeznaczone na np. inwestycje. Ponadto warto mieć na uwadze, że zmniejszonym wydatkom budżetowym towarzyszy wzrost podatków. Wynika to ze wzrostu liczby zatrudnionych i większej podstawy opodatkowania, a także z rosnącego poziomu konsumpcji. W takiej sytuacji dochodzi do wzrostu dochodów budżetowych, które mogą spowodować zmniejszenie luki dochodowej, a nawet powstanie nadwyżki w rachunku publicznym. Prowadzi to automatycznie do obniżenia poziomu deficytu budżetowego, a tym samym redukuje potrzeby pożyczkowe.